Biodiversiteit Hoeksche Waard, visievorming

De biodiversiteit, ons natuurlijk kapitaal, neemt snel af door klimaatverandering, verstedelijking, kap van regenwoud, monoculturen en het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen. Daardoor staat de bestaanszekerheid van grote groepen mensen op het spel. In 1992 sloten 187 landen, waaronder Nederland een biodiversiteitsverdrag. Dit verdrag verplicht tot het behoud en duurzaam gebruik van genen, soorten en ecosystemen op het land, in het water en in de lucht. Voor ons land ontwikkelde de overheid landelijk beleid. Het project Biodiversiteit Hoeksche Waard van VROM en de provincie Zuid-Holland sloot hierop aan. Het had daarnaast de ambitie om burgers te betrekken bij beleid.

Visievorming vanuit projecten

Anders dan bij veel andere visievormingtrajecten, ontstond de visie van onderaf, vanuit concrete projectideeën. Hier volgt een korte beschrijving van het gevolgde proces. 

Voorbereiding

In een voorbereidende fase (van december 2003-maart 2004) oriënteerden de projectleiders zich op de inhoud van biodiversiteitsbeleid. Ze legden verder via de klankbordgroep contacten met organisaties en de plaatselijke pers, en organiseerden een aftrapbijeenkomst (eind maart 2004), met zo'n 70 (burger)deelnemers.

Startbijeenkomst en werkgroepen

De volgende stap was die van het bedenken en uitwerken van projecten in projectgroepen (mei-september 2004). Er volgde een startbijeenkomst waarop ook al eerste ideeen voor projecten werden genoemd. De organisatoren bundelden en verspreidden deze ideeën onder de deelnemers. Vervolgens gingen werkgroepen aan de slag. De groepen zijn gevormd naar thema's die de organisatoren uit de eerdere oriëntatie hadden gedestilleerd: wonen, werken, water, vis- en waterbeheer, recreatie, natuur, fruitteelt, landbouw en communicatie. Deze groepen werkten de eerste en nieuwe ideeën uit aan de hand van een projectformat, waarin ook vragen over uitvoerders en kosten waren opgenomen. Dat leverde 28 projectvoorstellen op.

Discussie

De projectvoorstellen zijn gepresenteerd en bediscussieerd in een tweede bijeenkomst met alle deelnemers. Een peiling met stickers maakte duidelijk maakte duidelijk welke projecten het meeste aanspraken. De werkgroepen zijn met de meest aansprekende voorstellen verder gegaan en die  zijn gebundeld in een conceptrapportage.

Overkoepelende visie

Pas daarna is de slag gemaakt naar een gebiedsvisie:  een beeld van de Hoeksche Waard met biodiversiteit die fijnmazig verweven is met de fysieke omgeving in de vorm van sloten, bermen, oever- en akkerranden. De visie kwam naar voren uit de verschillende concrete projectvoorstellen en is door de organisatoren gemaakt. Met de visie zorgden ze voor een overkoepelend, legitimerend kader voor de projecten .

Slotconferentie

De visie en projectvoorstellen zijn in oktober 2004 in een slotconferentie aangeboden aan de staatssecretaris van VROM en de gedeputeerde van de provincie Zuid-Holland. Nadien zijn verschillende voorgestelde projecten in uitvoering gegaan. Het hele proces is beschreven in het eindrapport en een procesverslag (zie onder).

Bronnen

• Biodiversiteit Hoeksche Waard. Voor en door burgers, Eindrapport (2004). NovioConsult, in samenwerking met diverse organisaties in en bewoners van de Hoeksche Waard en de provincie Zuid-Holland: Nijmegen.
• Biodiversiteit Hoekse Waard, Procesverslag (2005). Project ‘Biodiversiteit Hoeksche Waard voor en door Burgers'. NovioConsult: Nijmegen.