Zoek

Trefwoord


Filter

Zoek

Nieuwe financieringsarrangementen: bouw en gebiedsontwikkeling

Functie / Domein: Bouw, ruimtelijke ordening
Illustratie van: Structuurvernieuwing

U vindt hier twee voorbeelden van nieuwe, creatieve financieringsarrangementen die bijdragen aan opschaling en verankering van systeeminnovaties in de bouw en de gebiedsontwikkeling. De vernieuwing zit in een nieuwe manier van omgaan met een of meer van de volgende financieringsaspecten: tijd, spelers (nieuwe partijen of oude partijen met nieuwe rollen) en manieren van verrekening.

 I Nieuw financieringsarrangement in de bouw 

In de bouw ontstaan nieuwe arrangementen. Dat is het gevolg van een aantal ontwikkelingen:

  • Complexe opdrachten vragen tegenwoordig om veel specialistische kennis. Bedrijven hebben die niet allemaal in huis. Dus zoeken partijen elkaar op.
  • De overheid zet meer in op privaat-publieke samenwerking. Daardoor veranderen de rollen tussen overheid en private partijen. Private partijen raken nu betrokken bij het gehele traject van ontwerpen, bouwen, financieren en beheer.
  • Er is steeds meer kritiek op het uit de hand lopen van de kosten van projecten.

Allianties

Allianties in de bouw zijn nieuwe samenwerkingsverbanden tussen bedrijven en (veelal) de overheid. In plaats van de conventionele rollen als opdrachtgever en opdrachtnemer gaat men nu een gelijkwaardige samenwerking aan. De partners verplichten zich tot het realiseren van een bepaald doel, met erkenning van verschillende belangen.

Gezamenlijke risicopot

Binnen die allianties worden nieuwe financieringsarrangementen ingezet. Zoals afspraken over een gezamenlijke risicopot tussen opdrachtgever en aannemer. Meerwerk wordt uit de risicopot betaald. Probeerden partijen elkaar vroeger de risicobal toe te spelen, nu is het een gezamenlijk belang om te zorgen dat de risico's vroeg in kaart gebracht en beheerst worden. Want geld dat overblijft wordt verdeeld en vloeit dus terug naar de partners. Andersom geldt de afspraak ook: blijkt de risicopot te klein, dan krijgt de aannemer nog maar de helft van zijn kosten vergoed.

Groeiend aantal alliantiecontracten

De eerste alliantie in Nederland was de Waardse alliantie voor de bouw van een deel van de Betuweroute. Het bleek een succes. Binnen het nieuwe financieringsarrangement zochten opdrachtgever en aannemer gezamenlijk naar optimalisaties in het ontwerp en naar mogelijkheden voor minderwerk. Dat leverde aan het einde van de rit een positief resultaat  op van € 25 miljoen.

De Waardse alliantie heeft veel navolging gekregen. Zo zijn sindsdien bijvoorbeeld alliantiecontracten ingezet voor de N201, de bouw van de Museumpark-garage in Rotterdam en de sanering van de Oostergasfabriek in Amsterdam.

II Nieuw financieringsarrangement bij gebiedsontwikkeling

Ruimtelijke ordenaars in Nederland moeten in hetzelfde gebied vaak meerdere opgaven tegelijk realiseren, bijvoorbeeld natuurontwikkeling, bouw van huizen en waterberging. Gebiedsontwikkeling is een nieuwe benadering in de ruimtelijke ordening om invulling te geven aan zulke meervoudige opgaven. De aanpak houdt in dat publieke en private partijen samen met bewoners naar een kwalitatief goede en financieel haalbare oplossing zoeken. De overheid formuleert daarvoor de kaders.

Uitruilbare ontwikkelingsruimte

Pioniers met gebiedsontwikkeling ontwikkelden nieuwe financiële arrangementen, zoals de uitruilbare ontwikkelingsruimte. Kern van dit innovatieve arrangement is dat een private partij de financiering van de publieke ruimte op zich neemt, in ruil voor ontwikkelingsruimte. Dat gebeurt binnen een ‘nee-tenzijbeleid' van de overheid voor het bouwen in dat gebied. Het arrangement kan gebruikt worden voor een een-op-een uitruil, maar kan in principe ook worden toegepast in complexere situaties met meerdere private partijen.

VerhandelbareOntwikkelingsRechtenmethode (VROm)

Een bekend voorbeeld van een eenvoudige vorm uitruilbare ontwikkelingsruimte is het financieren van de sloop van varkensstallen in het buitengebied voor woningen die worden gebouwd. Een voorbeeld van complexere uitruil, met meerdere partijen, biedt de provincie Limburg. Die gebruikt de methode Verhandelbare OntwikkelingsRechtenmethode (VORm) als berekeningsgrondslag om te bepalen welke tegenprestatie van de andere partijen gevraagd kan worden. 

Bronnen

Financieringsarrangement rond allianties in de bouw:

Uitruilbare ontwikkelruimte:

Terug
Artikel afdrukken