Transumo A15 project: Werken met onzekerheden

In het project A-15 Van Maasvlakte tot achterland zijn mogelijkheden onderzocht om de achterlandverbinding van en naar de haven van Rotterdam duurzaam te verbeteren De probleemstelling was dat de verwachte groei van het (goederen)vervoer over de A15 - onder andere vanwege de uitbreiding van de 2e Maasvlakte - gepaard gaat met normoverschrijdingen voor lucht, geluid en externe veiligheid. Dat zou bovendien een aanzienlijk beslag op de schaarse gebruiksruimte in aangrenzende woongebieden met zich meebrengen, omdat nieuwe woningen en bedrijven verder van de weg moeten komen. Verbreding van de A15, wel gepland, zou geen voldoende en duurzame oplossing voor deze problemen opleveren. Het project had tot doel een pakket van goed onderbouwde, innovatieve oplossingen te formuleren, zowel technisch als bestuurskundig en procesmatig.

Onzekerheden

Rond het project speelden verschillende onzekerheden. Die hebben invloed op de noodzaak, wenselijkheid en invoering van nieuwe maatregelen. De belangrijkste waren:

• Onzekerheden over de groei van het containertransport. Bij aanvang ging het project uit van een forse groei naar 33 miljoen containers in 2033. Maar de klimaatcrisis en grote fluctuaties in brandstofprijzen maakten die groei twijfelachtig. Later kwam daar ook nog eens de financieel-economische crisis bij, waarvan de gevolgen op langere termijn niet goed te voorspellen zijn. 
• Onzekerheid rond beleid. Er was onzekerheid over de (tijdige) invoering van geplande MER-maatregelen rond de Tweede Maasvlakte.
• Onzekerheid over urgentie. De onzekerheid over de ontwikkeling van de (lokale) urgentie van veranderingen voor meer duurzaam vervoer leek bij aanvang van het project te groeien. Maar er konden natuurlijk andere issues op de maatschappelijke agenda komen die de situatie zouden veranderen en duurzaamheidambities en (lokale) maatregelen of projecten kunnen beïnvloeden.

Expliciteren en keuzes maken met betrokkenen

De projectleiders zijn op verschillende manieren met de onzekerheden omgegaan. Om te beginnen hebben ze  de onzekerheden expliciet gemaakt. En belangrijke keuzes rond de onzekerheden maakten ze in samenspraak met betrokken.

Monitoren en bijstellen

De projectleiders hebben belangrijke onzekere ontwikkelingen bovendien gemonitord. Dat bleek nuttig, want inderdaad veranderend gedurende het project de beleidsagenda en ambitie van de overheid. Het project Mainportcorridor Zuid werd bijvoorbeeld voortijdig beëindigd en het beprijzen van wegvervoer realistischer door een kabinetsbesluit ‘Anders betalen voor mobiliteit'. Zulke nieuwe ontwikkelingen hebben geleid tot enkele bijstellingen in het project.

Werken met scenario's  

De derde strategie was om met verschillende toekomstscenario'stewerken. Het basisscenario voor 2033 ging uit van de uitgangspunten van de MER voor de aanleg van de Tweede Maasvlakte (het voorkeursalternatief). Een tweede scenario was een variant op het MER-voorkeursalternatief. Het derde scenario was als het eerste, maar nu met het maatregelenpakket 3D (duurzaam, dynamisch en gedurfd). Het vierde scenario leek op het tweede scenario maar had een iets aangepast 3D-pakket. In dat aangepaste pakket is de (onzekere) aanleg van de Oranjetunnel niet meegenomen en zijn ook de (onzekere) effecten van het beprijzen van het personenvervoer minder optimistisch ingeschat.

De scenario's zijn doorgerekend op de effecten in termen van verkeer, luchtkwaliteit, geluid en externe veiligheid. Die effecten zijn ook nog beoordeeld voor hoge en lagere wettelijke ambities van duurzaamheid. Zo kon de projectgroep de invloed van een aantal onzekere ontwikkelingen op de uiteindelijke effecten duidelijk maken.

Bronnen

www.transumofootprint.nl