Dynamische leeragenda

 

Gebruikt voor

Het formuleren, vastleggen en bijhouden van langetermijnuitdagingen en concrete handelingsperspectieven.

Uitgangspunten

In systeeminnovatieve projecten om programma's worden langetermijndoelen verbonden aan concrete handelingsperspectieven. Door de uitdagingen die zich daarbij voordoen te formuleren, vast te leggen en bij te houden, worden betrokkenen (project- of programmateam en/of deelnemers) geholpen om twee veel voorkomende valkuilen van transitiewerk te vermijden.

• Het fenomeen dat korte termijn uitdagingen gaan overheersen en langetermijndoelen uit zicht raken
• Het blijven hangen in het benoemen van problemen, waardoor concrete handelingsperspectieven uit zicht raken.

Wat doet u?

U gaat uit van de uitdagingen die project- of programmadeelnemers benoemen. Als monitor kunt u deze uitdagingen reconstrueren op basis van participatieve observatie tijdens projectbijeenkomsten of van interviews. Een andere optie is de uitdagingen te laten verwoorden tijdens een netwerkbijeenkomst. De systeemanalyse en causaalanalyse zijn eveneens geschikte methoden om de uitdagingen in beeld te krijgen. De uitdagingen worden vervolgens in termen van vragen geformuleerd, door de monitor of samen met de projectdeelnemers. Dat is de agenda.

Deze agenda wordt ingezet als hulpmiddel tijdens projectbijeenkomsten. De agenda ondersteunt het structureren van issues, aan de hand van de leervragen. Ook kunnen er betere verbindingen worden gelegd tussen wat er op dat moment speelt en de langetermijnuitdagingen. Hierdoor zal een nieuwe versie van de leeragenda ontstaan. Sommige vragen zijn hardnekkig en blijven op de agenda. Op andere vragen wordt een voorlopig antwoord geformuleerd, vaak in termen van activiteiten. Weer andere vragen verdwijnen van de agenda, doordat het benoemen van de vraag voldoende inzicht geeft om effectief te kunnen handelen. Tijdens volgende vergaderingen bespreekt het projectteam telkens de dynamische leeragenda en past hem aan.

Vragen die een langere periode (maanden) op de agenda blijven staan verwijzen vaak naar persistente problemen, die nadere analyse, aandacht en interventies vragen.

Een analyse, bij de afronding van een project, van de opeenvolgende leeragenda's geeft inzicht in het leertraject van een project en kan goed gebruikt worden voor een eindrapportage.     

Randvoorwaarden

• Een dynamische leeragenda bijhouden en inbrengen kost minder tijd dan de meeste andere monitoringsmethoden.
• Nodig is de sensitiviteit om als monitor eigen kennis van systeeminnovaties te koppelen aan het perspectief van de projectdeelnemers en systeeminnovatieve uitdagingen te verwoorden in de taal en werkelijkheid van de deelnemers. Verder is ervaring nodig in gesprekstechniek die oplevert dat belemmerende omgevingsfactoren niet langer worden gezien als eigenschappen van een extern systeem, maar als aangrijpingspunten voor het eigen handelen.      

Meer informatie

Mierlo, B. van. et al. (2010). Reflexieve monitoring in actie. Handvatten voor de monitoring van systeeminnovatieprojecten Boxpress:Oisterwijk.
Regeer, B.J., A.C. Hoes, M. van Amstel-van Saane, F. Caron-Flinterman en J. Bunders (2009). Six guiding principles for evaluating mode-2 strategies for sustainable development. American Journal of Evaluation 30(4), pp. 515-537.  

Gebruikt door

Barbara Regeer, VU, Athena Insituut: b.j.regeer@vu.nl