Welke managementdilemma’s zijn er?

Dit zijn drie prominente managementdilemma's rond transitieprogramma's uit de praktijk:   

Eerste dilemma

Hoe geef ik vernieuwingsideeën door, maar waarborg ik de systeeminnovatieve ambities? Organisaties die met dit dilemma van doen hebben gehad en die vooral tot taak hadden om systeeminnovaties aan te jagen, volgen verschillende benaderingen:

• Eén aanpak is verbindingen te leggen tussen spelers die verschillende aspecten van het concept belangrijk vinden. Deze spelers kunnen elkaar scherp houden ook als de oorspronkelijke aanjager van de systeeminnovatie die rol niet meer vervult
• Een tweede aanpak is die van de vorming van nieuwe consortia, met als specifieke taak een nieuw idee verder uit te ontwikkelen of nieuwe projecten te starten. Dat kunnen publiekprivate consortia zijn of private consortia
• Een derde aanpak voor het zekeren van de systeeminnovatieve ambities is via visievorming (een maatschappelijke agenda opstellen) met een ‘forum' van betrokkenen, dat langer blijft bestaan en waarvan de deelnemers als ambassadeurs kunnen optreden. Echter, hier geldt een waarschuwing: niet altijd is van tevoren duidelijk of deelnemers in de arena die rol ook op zich zullen nemen. Ook moet men vooraf het risico inschatten dat de arena niet de oorspronkelijke ideeën oppakt.

Tweede dilemma

Wat is het juiste moment voor overdracht? Dit blijkt een heus dilemma voor organisaties die systeeminnovaties van de grond proberen te krijgen. Vaak blijkt dat potentiële nieuwe trekkers zich onbekwaam voelen. Of ze missen de juiste randvoorwaarden om een sterk belang te hebben of willen de kat uit de boom kijken. Soms blijft de oorspronkelijk initiatiefnemende organisatie daarom langer dan de bedoeling was een rol spelen, hoewel dat een andere rol kan zijn dan de oorspronkelijke. Zie ook Grin en Van Staveren (2007), hoofdstuk 12 voor voorbeelden en tips.

Derde dilemma

Wie krijgt de bloemen? Trekkende organisaties voor systeeminnovatie hebben er belang bij om te laten zien dat hun organisatie goed werk levert - jegens hun subsidiegever bijvoorbeeld en naar het veld. Maar er zijn altijd anderen betrokkenen bij ideeontwikkeling. Denk aan kennisinstellingen, of degenen die nieuwe concepten doorontwikkelen. Ook deze betrokkenen willen of moeten hun innovatieve rol kunnen laten zien. Hoe zorgt u daarvoor? U kunt afspraken maken over het delen van de claim van vernieuwing en/of u kunt ideeën geleidelijk overdragen. Dat voorkomt niet alleen spanningen over eigenaarschap, maar zorgt ook voor meer committent van de andere partijen.